Onderdeel van BoerenNatuur
Een sloot moet goed kunnen doorstromen. Daarom is regelmatig onderhoud nodig – om dichtgroeien of dichtslibben te voorkomen. Onderhoud hoeft niet ten koste te gaan van het leven in en rond de sloot. Ecologisch slootbeheer combineert praktische slootonderhoud met versterking van de biodiversiteit en waterkwaliteit.
Collectief Lopikerwaard ondersteunt boeren bij ecologisch slootbeheer via het subsidiestelsel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Er zijn twee pakketten beschikbaar: Ecologisch slootschonen en Baggeren met de baggerspuit.
Deelnemers kunnen daarnaast een persoonlijk slotenplan ontvangen: een meerjarig advies op maat over schonen en baggeren. Dit plan is ontwikkeld in samenwerking met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR).
Het doel van dit pakket is om stevige, soortenrijke oevers te krijgen en een divers onderwaterleven. Een stevig wortelend oevervegetatie beschermt tegen erosie, afkalving en schade door de Amerikaanse Rivierkreeft.
In dit pakket wordt gefaseerd geschoond: bij voorkeur slechts één slootkant per jaar. Planten op de bodem, het talud en de slootkant worden met een maaikorf of ecoreiniger vlak boven de wortels afgemaaid – zonder ze uit te trekken.
Het maaisel wordt ten minste 1 meter uit de kant gelegd, en buiten eventuele botanische weideranden. Zo wordt voorkomen dat nutriënten weer terugstromen in het water.
Lees hier alle beheereisen van het pakket ecologisch slootschonen. Er is ook pakket voor ecologische slootschonen in sloten met krabbenscheer. De beheereisen voor deze sloten kun je hier vinden.
Het doel van dit pakket is om de sloot op diepte te houden, met zo min mogelijk schade aan de ecologie.
Met de baggerpomp kan gericht gebaggerd worden, met zo min mogelijk verstoring van planten en dieren. Dit gebeurt bij voorkeur slechts eens in de 4 à 5 jaar. Er blijft altijd minimaal 15 cm bagger achter in de sloot – belangrijk voor het bodemleven en ter bescherming van de slootbodem tegen erosie.
Tijdens het baggeren krijgt het slootleven de kans om weg te trekken: de bagger wordt rustig weggehaald vanuit het midden van de sloot, in de richting van een open uiteinde
Dit pakket is alleen mogelijk in combinatie met ecologisch slootschonen. Lees hier alle beheereisen van het pakket baggeren met de baggerspuit.
Het slotenplan is een advies op maat over de frequentie van baggeren en slootschonen, voor deelnemers van ecologisch slootbeheer. Van oudsher worden sloten namelijk vaak (te) veel en grondig geschoond en gebaggerd. Dit komt mede door de schouw van HDSR, waarbij wordt gecontroleerd of de sloten in hun werkgebied voldoende open en op diepte zijn.
HDSR ziet nu kansen om het slootleven en waterkwaliteit te verbeteren, door boeren te stimuleren om het slootbeheer tot een minimum te beperken. Daarom worden er op initiatief van het waterschap slotenplannen ontwikkeld. Wie het plan volgt, kan rekenen op versoepeling van het schouwbeleid.
Het slotenplan wordt opgesteld door Collectief Lopikerwaard. Het slotenplan bevat een meerjarig advies over wanneer het best gebaggerd en geschoond kan worden, met bijbehorende kaarten voor loonwerkers.
Het advies wordt opgesteld op basis van een keukentafelgesprek en een veldinventarisatie. Bij de veldinventarisatie wordt onder andere gekeken naar de baggerdikte, doorzicht, sloot- en oevervegetatie. Deze veldmetingen geven tegelijkertijd inzicht in de ecologische situatie van de sloten en dienen als nulmeting. Na een aantal jaar wordt er weer metingen uitgevoerd, zo krijgen we samen meer inzicht in de effectiviteit van de maatregelen.