12 Duurzaam slootbeheer

12a Baggeren met de baggerspuit

Het baggeren van sloten gebeurt om de watergang op diepte te houden. Dat is belangrijk voor het goed kunnen afvoeren van water, maar voorkomt ook droogval en alle gevolgen van dien voor vissen en andere dieren. Bij ecologisch baggeren gebeuren de werkzaamheden buiten de paaiperiode van vissen, sloten worden gefaseerd onderhouden en de bagger blijft uit de slootkant. Hier is bij regulier baggeren geen specifieke aandacht voor.

Doel van dit pakket is om op een zo natuurvriendelijk mogelijke manier de sloot op diepte te houden. Baggerspuiten vindt alleen plaats als de baggerdikte te groot is geworden. Het slootleven heeft een baggerdikte van zo’n 15 cm nodig. Meer baggeren is slecht voor het slootleven. Bovendien kan de slootbodem worden aangetast, met als gevolg oevererosie en afkalving.

Pakket 12a is alleen af te sluiten in combinatie met pakket 12b ecologisch slootschonen. Ook gaat het onderdeel uitmaken van een meerjarig slotenplan. Baggerspuiten wordt dan alleen vergoed als het past in het slotenplan.

Beheereisen

• Het baggerspuiten vindt plaats tussen 1 juli en 1 november.
• Baggerspuiten in sloten met krabbenscheer tot 1 oktober.
• De sloot is minimaal twee meter breed en loopt niet droog door het baggerspuiten.
• De bagger wordt vanuit het midden van de sloot zo rustig mogelijk weggehaald, iedere keer uit dezelfde werkgang. Bij brede sloten (> 7 m) zijn twee werkgangen toegestaan.
• In doodlopende sloten altijd naar het open einde toe werken.
• Gebruik een baggerpomp zonder vleugels.
• De sloten worden gefaseerd gebaggerd, dus niet alle sloten in een keer. 1x in de vier à vijf jaar wordt aanbevolen. Maximaal 50% per jaar.
• Na het baggerspuiten blijft minstens 15-20 cm bagger achter in de sloot.
• De bagger komt niet in de slootkant en wordt niet in een botanische weiderand gespoten.

Aanvullende informatie

• Werkzaamheden worden na afloop binnen 7 dagen bij het collectief gemeld, via mijnboerennatuur.nl

12b ecologisch slootschonen

Bij het slootschonen ligt de focus op het schonen van de oevers en verwijderen van planten in de watergang, ook om het water goed te kunnen afvoeren. Ecologisch slootschonen houdt onder meer in dat niet jaarrond wordt geschoond en een deel van de vegetatie blijft staan.

Slootplanten bieden niet alleen schuil- en voortplantingsmogelijkheden voor dieren, maar dragen ook bij aan de waterkwaliteit. Zonder slootvegetatie komen diverse voedingsstoffen vrij en krijg je een verrijkte sloot en een verarmde flora. Bovendien zorgt een stevige soortenrijke oever voor bescherming tegen erosie en afkalving, ook door uitheemse rivierkreeften.

Pakketten en variaties

12b.26.01           ecologisch slootschonen met botanische randen

12b.26.02           ecologisch slootschonen zonder botanische randen

12b.26.03           ecologisch slootschonen scheisloot met botanische randen

12b.26.04           ecologisch slootschonen scheisloot zonder botanische randen

Beheereisen

• Het ecologisch slootschonen vindt plaats tussen 15 augustus en 1 november.
• De sloten worden gefaseerd geschoond, dus niet allemaal in één keer of slechts één zijde van de sloot. Maximaal 50% per jaar.
• De planten op de slootbodem, het talud en de slootkant worden boven de wortels afgemaaid en niet eruit getrokken.
• Maaisel wordt verwijderd, of minimaal 1 m uit de slootkant op het perceel gedeponeerd en afgevoerd. Let op: als u een botanische weiderand heeft, dan dient de bagger en het vuil achter de strook gelegd te worden of afgevoerd te worden.
• Er wordt geschoond met de maaikorf of ecoreiniger. Schonen met Hemos wordt niet vergoed.

Aanvullende informatie

• Wanneer beheer in de vorm van slootschonen heeft plaatsgevonden en het maaisel is afgevoerd of verder op het land gelegd, moet dit binnen zeven dagen bij het collectief worden gemeld, via mijnboerennatuur.nl.
• Maai bij de laatste snede de slootkant diep uit, dan kan het slootschonen soms ook overgeslagen worden.
• Voorkom zoveel mogelijk uittrappen van de slootkant, raster de slootkant uit (i.c.m. pakket 13c). Of gebruik een mobiele drinkbak, hier stelt het waterschap regelmatig subsidies voor beschikbaar. Informeer bij de watermakelaar van het collectief naar de mogelijkheden.
• Er zijn afwijkende vergoedingen voor scheisloten en sloten met aanvullend pakket 13c botanische grasland randen.

12c Ecologisch slootschonen voor krabbenscheersloten

Dit pakket richt zich in het bijzonder op het schonen van sloten met krabbenscheer. Krabbenscheer vergt een eigen aanpak. Voor het behoud van de plant zelf, maar ook voor de libellensoort groene glazenmaker. De groene glazenmaker is afhankelijk van krabbenscheer.

Beheereisen

• Het ecologisch slootschonen vindt plaats tussen 15 augustus en 1 november.
• Er wordt geschoond met een maaikorf of een ecoreiniger. Schonen met de Hemos wordt niet vergoed.
• De sloten worden gefaseerd geschoond, dus niet allemaal in één keer of slechts één zijde van de sloot. Dit op basis van de hoeveelheid planten, dus alleen als de sloot volgroeid is met krabbenscheer: zie afbeelding.
• Schoon alleen bij een vol gegroeide sloot of bij blokken krabbenscheer die over een flinke lengte van kant tot kant de sloten vullen. Haal vervolgens nooit meer dan 30% van de begroeiing met krabbenscheer weg.
• Maaisel wordt verwijderd, of minimaal 1 m uit de slootkant op het perceel gedeponeerd en afgevoerd. Let op: heeft u een botanische weiderand, dan bagger en vuil achter de strook neerleggen of afvoeren.

Aanvullende informatie

• Wanneer beheer in de vorm van slootschonen heeft plaatsgevonden en het maaisel is afgevoerd of verder op het land gelegd, moet dit binnen zeven dagen bij het collectief worden gemeld, via mijnboerennatuur.nl.
• Voorafgaand aan slootschonen de kant diep uitmaaien.
• Maai bij de laatste snede de slootkant diep uit, dan kan het slootschonen soms ook overgeslagen worden.
• Voorkom zoveel mogelijk uittrappen van de slootkant, raster de slootkant uit (i.c.m. pakket 13c). Of gebruik een mobiele drinkbak, hier stelt het waterschap regelmatig subsidies voor beschikbaar. Informeer bij de watermakelaar van het collectief naar de mogelijkheden.
• Voor goed libellenbeheer dient dit pakket te worden aangevuld met pakket 13c4 Botanisch waardevolle weiderand b.v libelles

Slotenplan

Ecologisch slootschonen en baggerspuiten moet je met beleid uitvoeren. Te vaak is niet goed, maar te weinig ook niet. Het gaat om maatwerk.

Een mogelijkheid is dit maatwerk te vertalen in een slotenplan: hierin komt te staan welke sloten in welk jaar gebaggerd worden en/of welke slootkanten of -delen in welk jaar geschoond worden, aangevuld met aandachtspunten bij het beheer. Dit plan is weer te vertalen in een praktisch werkblad met kaartje voor de loonwerker.

In samenwerking met het waterschap maakt Collectief Lopikerwaard ieder jaar voor een aantal deelnemers een slotenplan. Hierin worden adviezen en afspraken vastgelegd zodat de deelnemer de loonwerker goed kan informeren over het uit te voeren beheer. Tegelijk kan het waterschap de schouw hierop aanpassen en zien dat er rekening is gehouden zowel met doorstroom als ecologische kwaliteit.

Vergoeding

Hoe meer verschillende pakketten in samenhang worden afgesloten, hoe hoger de jaarlijkse vergoeding. In onderstaande tabel staan de bedragen per meter sloot per jaar. Bij een slotenplan dient u dat te volgen.